برگزاری نشست تخصصی "بازنمایی پدیده‌های اجتماعی در رسانه‌ها با محوریت بررسی آسیب‌های نوظهور در ازدواج"
در حالی که ازدواج یکی از شایعترین روابط است اما آمارها نشان می‌دهد که نگهداری این رابطه بسیار مشکل است.
قدرت در یک سیستم عادلانه تقسیم و رابطه ها تعریف شده و مشخص است، در حالی که ازدواج یکی از شایعترین روابط است اما آمارها نشان می‌دهد که نگهداری این رابطه بسیار مشکل است. در طول رشد این رابطه زوج ها ممکن است با تعارض هایی مواجه شود که ثبات ازدواج آنها را مورد آزمایش قرار می دهد؛ این تعارض های ناراحت کننده می تواند باعث بی‌ثباتی در رابطه زناشویی شوند و آن را شدیداً تحت تاثیر قرار دهند.
به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی استان کردستان: خبرگزاری ایسنا در یک میزگرد رسانه ای که به مناسبت گرامیداشت هفته ازدواج با عنوان بازنمایی پدیده های اجتماعی در رسانه ها با محوریت بررسی آسیب های نوظهور در ازدواج، برگزار کرده به بررسی ابعاد ازدواج و آسیب‌های نوظهور آن پرداخته است.
در این میزگرد با حضور رییس مرکز مشاوره دانشگاه کردستان، رییس مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی، معاون امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان، کارشناس اورژانس اجتماعی اداره کل بهزیستی استان و کارشناس اجتماعی جهاددانشگاهی برگزار شده، آسیب ها و تعارضات ازدواج از دیدگاه روانشناسان و جامعه شناسان مورد بررسی قرار گرفته است.
اشتغال دیر هنگام عامل افزایش سن ازدواج است
دکتر زمستانی در این میزگرد تخصصی اظهار کرد: رسانه‌های اجتماعی را دیگر نمی‌توان فضای مجازی خواند چرا که، واقعی تر از دنیای واقعی فعالیت می‌کنند، بیشتر مسائل اجتماعی به دلیل اثرگذاری دنیای سایبری در این بخش حضور دارد.
وی افزود: مدرنیته در کنار مزایای زیادی که دارد، یکسری معایب هم دارد که از جمله می‌توان به ورود نا به هنگام مسائلی که جلوتر از بافت جامعه هستند اشاره کرد که در جوامع در حال گذار تأثیراتی را بر جای می گذارد.
رییس مرکز مشاوره دانشگاه کردستان، با بیان اینکه، آنچه در دنیای سایبری و فضای مجازی است با دنیای واقعی بسیار متفاوت است، عنوان کرد: در جوامع امروزی افراد می پندارند که برای موفق بودن، باید زندگی خود را "لاکچری" نمایش داد که این امر انتظارات افراد را در رابطه با فرد مورد نظر خود و نحوه ارتباط با وی تحت شعاع قرار می‌دهد.
به گفته وی، این تفکر در فرهنگ کردستان هم که ازدواج در آن مهریه‌های آن‌چنانی نداشت و هدف از آن شکل‌گیری یک زندگی مشترک ساده بوده، تحت تأثیر قرارگرفته و در حال تغییر و آسیب است.
زمستانی، بالا رفتن سن ازدواج به دلیل اشتغال دیرهنگام جوانان نسبت به چند دهه گذشته را از دیگر آسیب‌های نوظهور ازدواج در جامعه ذکر و بیان کرد: ازدواج دیرهنگام، فرزند آوری دیرهنگام را به دنبال دارد و این امر نسل به نسل در حال گسترش است.
وی با اشاره به پدیده ازدواج سفید در جامعه تصریح کرد: این گونه پدیده ها طی چند سال گذشته فقط در کلان شهرها مشاهده می شد، اما امروز در همه جوامع به یک امر بدیهی تبدیل‌شده است.
به عقیده این روانشناس، سخت شدن پدیده ازدواج و تغییر نگرش‌ها با پدیده آشنایی، از عوامل موثر بر شکل‌گیری ازدواج سفید است.
وی، افزود: افزایش مصرف دخانیات، الکل و اعتیاد در دختران، از دیگر پدیده‌های نوظهور در جوامع سنتی‌تر است که به دلیل دسترسی به رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی در جوامع به یک امر عادی و بدیهی تبدیل‌شده و با تغییر نگرش‌ها، جامعه هیجانی ما را تحت شعاع قرار داده است.
دکتر زمستانی، افزایش رغبت ازدواج پسران با زنان شاغل و سن بالا را از دیگر آسیب‌های نوظهور در پدیده ازدواج ذکر کرد و گفت: این پدیده موجب وارونه شدن نقش‌ها می‌شود به‌طوری‌که زنان باید درآمدزایی داشته باشند و مردان نیز نقش‌های دیگری ایفا کنند.
وی نقش مساوی اقتصادی و اجتماعی زن و مرد در امور را در حال پررنگ شدن دانست و با اشاره به فقدان مدیریت تعارض نقش در خانواده ها تصریح کرد: جوانان زیادی به واسطه عدم توانایی پرداخت مهریه امروز در زندان هستند و یا بخش اعظمی از درآمد آنها صرف پرداخت مهریه می‌شود؛ این امر در حالی است که افراد معتقدند مهریه یک انتخاب شخصی است اما دولت و قانون‌گذار معتقد است که این امر آسیب‌هایی را ایجاد کرده و تبعات اجتماعی داشته و عواقبی به دنبال دارد، چراکه متأسفانه بسیاری از خانم‌ها مهریه را مبنای درآمد قرار می‌دهند و این امر آسیب‌هایی را به دنبال دارد. بر همین اساس، منطبق کردن آنچه در سطح فردی و اجتماعی در حال رخ دادن است، می‌تواند راهگشا باشد؛ این امر مستلزم زمان است و باید دید که آیا این قضیه می‌تواند از برخی تبعات پیشگیری کند؟ اجرای قانون گاهی می‌تواند اثرات مثبتی در پیشگیری از آسیب داشته باشد.
رییس مرکز مشاوره دانشگاه کردستان ادامه داد: روانشناسان معتقد هستند که آسیب‌های اجتماعی، تلفیقی از مسائل فردی و اجتماعی است که بازنمودهای اجتماعی دارند و خود فرد در مجموعه جامعه و بافت خانواده شکل می گیرد.
خلاء نقش نهادهای مدنی، در فضای مجازی جبران شده است
دکتر عرفان ناصری، کارشناس اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی استان کردستان، در ادامه این میزگرد، با بیان اینکه بسیاری از موضوعات قابل‌بررسی در جوامع به‌عنوان آسیب نگریسته می‌شود و این نگاه آسیب‌شناسی در رسانه ها نیز دیده می‌شود گفت: آسیب‌شناسی اجتماعی رویکردی برای تحلیل آسیب‌های اجتماعی است؛ در جوامع، پدیده تبدیل به مسئله شده و می‌تواند به آسیب تبدیل شود.
وی با اشاره به اهمیت نگاه آسیب‌شناختی به رسانه افزود: ما با یک تأخر تاریخی روبه‌رو هستیم و به همین دلیل ارتباط بین جامعه و رسانه نه یک ارتباط ارگانیک، بلکه یک ارتباط منفک دیده می‌شود و معتقدیم که رسانه، ساختار تعاملات اجتماعی را بر هم می‌زند؛ این نگاه قابلیت بررسی دارد.
به گفته این جامعه شناس، شیفتگی نسبت به رسانه‌ها به‌ویژه فضای مجازی در جوامع ما بسیار زیاد است و بخشی از این امر به دلیل خلأ موجود در جامعه است.
ناصری معتقد است که، در جامعه ما قبل از ورود رسانه‌های دیجیتال، نهادهای مدنی و اجتماعی نقش مؤثری در جامعه نداشته و این خلأ در رسانه‌های جدید جبران شده است؛ درحالی‌که این امر در کشورهای توسعه‌یافته به‌صورت تدریجی بوده است، به این صورت که نهادهای اجتماعی بسیاری از شکاف ها و خلأهای موجود را از طریق انجمن‌ها و نهادهای مدنی پر می‌کنند، و ما چون این نهادها را نداریم، مردم خلأ موجود را با رسانه‌های جدید پر می‌کنند.
وی با گریز به بحث ازدواج و گفتمانی که در خانواده حاکم است، ادامه داد: سرگردانی و شکاف جامعه بین مدرنیته و سنت، از جمله عوامل آسیب زا در جوامع امروز است؛ در مدل سنتی، ازدواج یک امر نهادی و نه یک انتخاب فردی نگریسته می‌شود، در حالی که در مدرنیته ازدواج تبدیل به یک امر فردی و قراردادی می‌شود. در شکاف بین این دو نسل، نقش "فردیت" که لازمه شکل‌گیری نهاد خانواده به عنوان یک امر قراردادی است دیده نمی‌شود و فردیت در این امر نهادینه نشده و این یک آسیب است.
این کارشناس اورژانس اجتماعی، افزود: بخشی از آسیب ازدواج و فضای مجازی به عدم توسعه فردیت در جامعه برمی‌گردد.
فرزندان خودشیفته دشمنان بالقوه اجتماع هستند
دکتر قادری، رئیس مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان، در ادامه این نشست تخصصی اظهار کرد: روانکاوی به معنای کلاسیک، رویکردی تاریخی و تبارشناسی است و فهم روان به‌مثابه یک امر تاریخی در روانکاوی شکل می‌گیرد.
وی افزود: رویکردهای روانشناسی، یک امر و تغییرات اجتماعی را در بستر فرهنگی و اجتماعی مورد بررسی قرار می دهند.
این روانشناس، به پیشرفت فرآیند ازدواج و چالش‌های آن در جامعه ایرانی پرداخت و بیان کرد: در جامعه سنتی ما، فردگرایی شکل نگرفته است؛ در نسل قدیم‌تر که تعداد فرزندان بیشتر بوده، پدرسالاری و مادر سالاری حاکم بوده و کودک هم به‌عنوان کسی که صاحب حق است مورد توجه قرار نگرفته که این امر هم خود پیامدهای مثبت و منفی داشته است، در نتیجه این نسل در تغییر شکاف نسلی، تمایل کمتری به فرزندآوری دارد؛ در نتیجه اکنون همه خانواده‌ها تک‌فرزند هستند و به شکل بیمارگونه‌ای فرزندان خود را مورد توجه قرار می‌دهند.
به گفته وی، تمامی تئوری‌های روانکاوی بر این نکته تاکید دارند که نوزاد انسان یک خودشیفتگی اولیه دارد که جامعه باید آن را کاهش داده و فرد را برای تعهد اجتماعی آماده کند، اما در بستر جامعه ایرانی این خودشیفتگی در بدترین حالت خود اغراق می‌شود.
وی با اشاره به پدیده خودشیفتگی اپیدمیک در جوامع عنوان کرد: یک فرد خودشیفته، زندگی نمایشی داشته و مصرف‌گرا بوده و بخشی از این مصرف، در رسانه بوده و فرهنگی است؛ بر همین اساس می‌توان گفت که ازدواج تبدیل به یک امر نمایشی و مصرفی شده است.
این روانشناس، می گوید: افراد خودشیفته تحمل ناکامی نداشته و با کوچکترین مشکلات در زندگی شکست می‌خورند، و این یعنی جامعه ما در یک شکاف نسلی درگیر اپیدمیک "نارسیسزیسم" هستند.
این استاد دانشگاه در ادامه، به پدیده "ددی سندروم" به‌عنوان آسیب نوظهور در ازدواج اشاره کرد و افزود: در این پدیده دختران جوان به ازدواج با مردان مسن تمایل دارند و این امر در جوامع در حال رشد است.
وی تاکید کرد: در جوامع امروزی، اساساً ازدواج تبدیل به یک کالای مصرفی شده است و مولفه هایی همچون تالار، لباس عروس، طلا و تاریخ‌های لاکچری تعیین کننده و نمایش دهنده میزان خوشبختی تلقی می‌شود و این مهم حتی در مسئله فرزند آوری نیز مشاهده می‌شود؛ این امر نشان می دهد که اجتماع نیازمند یک بحث تبارشناسانه است.
قادری، معتقد است که در خودشیفتگی، "دیگری" معنا ندارد و به مثابه وسیله ای است که هویت "من" را شکل می دهد؛ افراد خود شیفته می پندارند که "من" ازدواج می کنم تا به واسطه فرد دیگری خوشبخت به نظر برسم؛ در این منظر باید خانواده ها فرزندان خود را به گونه ای تربیت کنند که به وجود دیگری با سلایق متفاوت اهمیت بدهند.
وی تصریح کرد: به نظر می رسد که سبک زندگی "نئو لیبرال" در ایران در حال گسترش است، در این سبک سوژه خوشبخت فردی مصرف گرا است که به نمایش زندگی روزمره خود به شکل بیمارگونه ای در فضای مجازی می پردازد که این امر آسیب پذیری زیادی را به دنبال دارد.
این روانشناس در ادامه با گریز به چرایی شکل گیری ازدواج سفید در جامعه گفت: در این پدیده افراد، مسئولیت، تعهد و قید و بندهای لازم را ندارند و هر وقت بخواهند، وارد رابطه شده و یا آن را ترک می کنند.
به گفته رییس مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان، فرار مردان از خانواده به دلیل وجود همسران همه چیز خواه، متوقع و مقایسه گر به وجود می آید، در حالی که مرد در فضای سنتی، در عین نان آور بودن قدرت هم داشت، اما این امر اکنون تغییر یافته است، همچنین از طرفی نیز مردان امروز به گونه ای تربیت می شوند که رفتاری بچگانه داشته و تحمل هیچ انتقادی را ندارند و آسیب پذیر هستند.
وی معتقد است که فرهنگ استان کردستان چند ویژگی مثبت و زیبا داشته که در حال تضعیف شدن است؛ از جمله این فرهنگ ها حمایت از خانواده بود که در بین اقوام و ملت های دیگر سرآمد بوده است.
قادری از گسترش پدیده سالمند گریز بودن در استان کردستان هشدار داد و تصریح کرد: جامعه کنونی ما جامعه ای سالمند با نسل جوان کم تحمل در برابر ناکامی ها است که با کوچکترین مشکل پدران و مادران خود را به سالمندان می فرستند؛ این نشان می دهد کا ما در حوزه خانواده عملکرد نامناسبی داشته ایم.
وی، شاکله تجویزی در این زمینه را بی معنا دانسته و تاکید کرد که نحوه کنش خانواده ها در دنیای واقعی فرزندان را تربیت می کند، بر همین اساس خانواده ها باید علاوه بر حضور در کارگاه های آموزشی، در جلسات روان درمانی و مشاوره ای نیز شرکت کنند.
این روانشناس افزود: خانواده ها باید خود را درمان کنند و به سنت ها برگردند، همچنین رسانه ها باید با جذابیت های بصری مورد پسند جوانان تلاش کنند که گروه های مرجع بوده و در عین حال ارتباط خود را با سنت حفظ کنند.
وی اظهار کرد: در رسانه های اجتماعی گروه های مرجع عوض شده اند و در عوض افرادی نمایشی، فرصت طلب، لذت جو و مصرف گرا گروه مرجع شده اند، لذا تا زمانی که این مشکلات حل نشود، جامعه دچار بحران می شود.
آژیر خطر باید در ذهن و خوراک روزانه فراغت افراد به صدا درآید
فتاحی، معاون امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان کردستان در ادامه این میزگرد پدیده چشم و هم چشمی بین خانواده ها را عامل بسیاری از مشکلات جامعه ذکر کرد و گفت: امروزه متاسفانه مراسم هایی در ازدواج شکل گرفته که به موانعی جدی تبدیل شده است، در حالی که در قدیم آین آسیب کمتر دیده می شد و صرفا برگزاری مهامانی ها و مراسم ها در یک روز خلاصه می شد.
وی افزود: امروز نمایش زندگی روزمره در صفحات اجتماعی حتی برای افراد غیر سلبریتی جایگاه باز کرده و دنبال کننده های زیادی دارد و حتی از مخاطبان رسانه های ما پیشی گرفته اند.
معاون امور جوانان اداره ورزش و جوانان استان کردستان، با اشاره به پدیده خودشیفتگی به عنوان یک آسیب نوظهور در اجتماع بیان کرد: تربیت فرزندان نیز در جامعه ما حالت چشم و هم چشمی به خود گرفته و حضور آن ها در اجتماع تبدیل به یک امر تحمیلی در دنیای مدرنیته شده است؛ در حالی که باید نگریست که حرکت بر این موج، زندگی اجتماعی، فردی و حتی افق تربیت فرزندان را از دست می دهد.
وی برگزاری کارگاه آموزشی را برای پیشگیری از ظهور اینگونه آسیب ها در جامعه لازم اما ناکافی ذکر کرد و گفت: برگزاری دوره های مهارتی و آموزش همه جانبه برای والدین، جوانان و همه اعضای پیکره اجتماع امری ضروری است.
فتاحی، تمایل مردان برای شرکت در کارگاه های آموزشی را کم دانست و خاطرنشان کرد: برای تاثیر آگاهی بخشی در این زمینه، آموزش مهارت ها علاه بر کاربردی بودن، باید توسط افراد نیز پذیرفته شود و در واقع آژیر خطر باید در ذهن و خوراک روزانه فراغت افراد به صدا درآید و نه به واسطه فشار کاری و یا شرایط باشد.
تغییرات ساختاری خانواده مناسبات ازدواج را متحول کرده است
مهدی ورمزیار، کارشناس اجتماعی جهاددانشگاهی نیز در ادامه، با اشاره به تغییرات ساختاری خانواده که در چند سال اخیر شکل گرفته و خانواده ها را از شکل گسترده به صورت خانواده های هسته ایی درآورده است، گفت: این تغییرات در مناسبات و تعاملات افراد موثر است.
وی افزود: جوانان در گذشته با توجه به نقش های متعددی که در خانواده های گسترده وجود داشت، نقش های مختلفی را تجربه کرده و به عبارتی تاب آوری بیشتری در مواجه با مسائل و مشکلات زندگی داشتند و تعدد ارتباطات و تعاملات درون خانواده سرمایه اجتماعی مهمی برای فرد قلم داد می شد، اما امروزه با توجه به تغییرات شکل گرفته و کاهش ارتباطات درون خانواده این سطح از ارتباطات کاهش یافته و به تبع افراد نقش های کمتری در خانواده ایفا می کنند.
این جامعه شناس با اشاره به اهمیت نقش کارکردی خانواده در ازدواج های گذشته معتقد است، این نقش در ازدواج های جدید کم رنگ شده و این جوانان هستند که بر اساس ملاک ها و معیارهای خود اقدام به ازدواج می کنند.
نظر شما :